13 listopada nakładem Wydawnictwa Agora ukaże się nowa książka Pawła Piotra Reszki „Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota” o wieloletnim procederze rozkopywania mogił pomordowanych w Bełżcu i Sobiborze w poszukiwaniu „żydowskiego złota”.
To nie były incydenty ale proceder, który, niemal na masową skalę, trwał przez lata. Na terenie byłych obozów zagłady w Sobiborze i Bełżcu, w mogiłach setek tysięcy ofiar mieszkańcy pobliskich wsi i przyjezdni prowadzili wykopki w poszukiwaniu „żydowskiego złota”. „Na Icki” chodzili ojcowie i synowie, sąsiedzi, mężczyźni, kobiety i dzieci. Prochy zmieszane z ziemią przepłukiwali w rzece lub specjalnie wykopanych dołach, tzw. płuczkach. Paweł Piotr Reszka, laureat Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, w swojej nowej książce zbiera głosy układające się w przerażającą opowieść o zobojętnieniu, które pozwala traktować masowe mogiły jak złotonośne pola. Nie osądza jednak, lecz szuka odpowiedzi na pytania: jak to możliwe, że po Zagładzie mogła przyjść „gorączka złota”, co kierowało kopaczami i co dzisiaj myślą o tym ich potomkowie.
Ona: – Czy chodzenie tam to był grzech? Jak one już były martwe a tu bida była, to nie jest grzech. Tak se myślę.
A pan myśli, że to był grzech, rąbać te ciała, szukać tam grosza jakiegoś?
Ja: – To ludzie byli.
Ona: – Ale nieżywe.
„Mi to obojętne. To nie ja zrobiłem” mówi syn jednego z tych, którzy naruszali ziemię w poszukiwaniu złota Żydów. Reporter szuka kogoś, kogokolwiek, kto powiedziałby dzisiaj: „To było zło”. I może jeszcze: „Nie powinniśmy”. Im dalej w lekturze, tym wyraźniej widać, że to reporter i jego upominanie się o szacunek dla zmarłych jest jasnym promieniem owej mrocznej opowieści.
A naszym obowiązkiem – towarzyszenie mu w tej samotnej podróży.Magdalena Kicińska
Jak można trzymać w dłoni, nad grobem kawałek metalu z ludzkiej szczęki i nie łączyć go z człowiekiem? Jak to możliwe, że tyle lat po wojnie ludzie nie byli w stanie odróżnić dobra od zła? – pyta Paweł Piotr Reszka. Nikogo i niczego nie usprawiedliwia. Ale usiłuje zrozumieć. Czy mu się udaje? Da się to wszystko pojąć? „Płuczki” to porażające świadectwo. Solidny, dojrzały reportaż.
Wojciech Tochman
Zapraszamy na spotkania autorskie z Pawłem Piotrem Reszką:
- 19 listopada (wtorek) g. 18, LUBLIN, Brama Grodzka – Teatr NN
- 25 listopada (poniedziałek) g. 19 – WARSZAWA, Faktyczny Dom Kultury. Rozmowę poprowadzi Mariusz Szczygieł.
- 26 listopada (wtorek) g.19 – WARSZAWA, Centrum Kultury Jidysz, ul. Andersa 15. Rozmowę poprowadzi Katarzyna Batarowska.
- 27 listopada (środa) g.18 – SOPOT, Muzeum Sopotu. Rozmowę poprowadzi Dagny Kurdwanowska.
- 2 grudnia (poniedziałek) g. 18 – KRAKÓW, Księgarnia Bonobo, Mały Rynek 4. Rozmowę poprowadzi Magdalena Kicińska. Spotkanie z cyklu #opartenafaktach
- 7 grudnia (sobota) g. 12, WROCŁAW, Wrocławskie Targi Dobrych Książek. Rozmowę poprowadzi Paweł Goźliński.
- 8 grudnia (niedziela) g. 13 – KATOWICE, Śląskie Targi Książki, Forum 1. Rozmowę poprowadzi Mateusz Zimmerman.
Zapraszamy na nowy cykl spotkań w 2020 r.
- 22 stycznia (poniedziałek) g. 18 – WARSZAWA, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Rozmowę poprowadzi Magdalena Kicińska.
- 23 stycznia (wtorek) g. 18 – GDAŃSK, Oliwski Ratusz Kultury, Opata Jacka Rybińskiego 25. Rozmowę poprowadzi Dagny Kurdwanowska.
- 24 stycznia (piątek) g. 18 – BYDGOSZCZ, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy, ul. Stary Rynek 22, Strych.
- 20 lutego (czwartek) g. 18 – ŁÓDŹ, Dom Literatury w Łodzi, ul. Roosevelta 17. Rozmowę poprowadzi Joanna Żarnoch-Chudzińska.
- 27 lutego (czwartek) g. 18.30 – MIŃSK MAZOWIECKI, Miejska Biblioteka Publiczna w Mińsku Mazowieckim, ul. Piłsudskiego 1a. Rozmowę poprowadzi Dariusz Mól.
fot. Jakub Orzechowski
Paweł Piotr Reszka (ur. 1977) – reporter „Dużego Formatu”, były wieloletni dziennikarz lubelskiej „Gazety Wyborczej”, laureat Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki za książkę „Diabeł i tabliczka czekolady” (2016), trzykrotnie nominowany do Nagrody Grand Press w kategorii reportaż prasowy. Absolwent historii na Uniwersytecie im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz podyplomowych studiów dziennikarskich na Uniwersytecie Warszawskim. Jego najnowsza książka to “Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota”.
